بازتاب یک جنگ در دوردست؛ ایران، اسرائیل و موضع استرالیا
حمله اسرائیل به ایران موجی از نگرانی را در کانبرا به‌راه انداخت؛ استرالیا که در سیاست خارجی همواره محتاطانه عمل کرده، این‌بار نیز بر خویشتنداری و دیپلماسی تأکید دارد.
مسعود ظهوری (Masoud Zoohori)
بامداد جمعه ۱۳ ژوئن ۲۰۲۵، نیروی هوایی اسرائیل با انجام حملاتی گسترده به بیش از صد هدف نظامی و هسته‌ای در سراسر ایران، یکی از بزرگ‌ترین عملیات‌های نظامی سال‌های اخیر را رقم زد. این حملات که «عملیات شیر خیزان» نام گرفته، به گفته منابع اسرائیلی، در پاسخ به تهدیدهای امنیتی ایران و فعالیت‌های هسته‌ای آن صورت گرفت. در این حمله، برخی فرماندهان ارشد نظامی ایران و چند دانشمند هسته‌ای هدف قرار گرفتند و ایران در واکنش، ده‌ها پهپاد به سمت اسرائیل پرتاب کرد که بنا بر ادعای مقامات اسرائیلی، اکثر آن‌ها رهگیری و منهدم شدند.
تنش حاصل از این اقدام، واکنش‌های جهانی را در پی داشت و دولت‌ها از جمله استرالیا نسبت به خطر گسترش درگیری در منطقه هشدار دادند. در همین راستا، وزارت خارجه استرالیا سطح هشدار سفر به ایران، اسرائیل و سرزمین‌های فلسطینی را افزایش داد و از شهروندان خود خواست در اماکن امن باقی بمانند و از سفرهای غیرضروری خودداری کنند. هم‌زمان، بازارهای جهانی نیز تحت تأثیر قرار گرفتند و شاخص بورس استرالیا (ASX) با افت مواجه شد. قیمت نفت نیز به‌دلیل نگرانی از اختلال در تأمین انرژی، افزایش یافت.
در پی این حمله کم‌سابقه، فضای رسانه‌ای و دیپلماتیک استرالیا به‌سرعت واکنش نشان داد. این حمله نه‌تنها تحولی بزرگ در معادلات امنیتی خاورمیانه ایجاد کرد، بلکه نگرانی عمیقی را در پایتخت‌های غربی از جمله کانبرا برانگیخت. دولت استرالیا با لحنی محتاط اما صریح، افزایش تنش‌ها را تهدیدی برای ثبات منطقه‌ای توصیف کرد و خواستار خویشتنداری طرفین شد.
وزیر خارجه استرالیا، پنی وونگ، بلافاصله در بیانیه‌ای رسمی از وخامت اوضاع ابراز نگرانی کرد. این موضع، که در لایه‌های زیرین آن نوعی توازن‌جویی میان حمایت از متحدان غربی و حفظ رویکرد بی‌طرفانه در سیاست خارجی نهفته است، نشان می‌دهد استرالیا مایل نیست در شرایطی که خاورمیانه در آستانه درگیری تمام‌عیار قرار گرفته، به طرفی خاص گرایش پیدا کند.
این در حالی است که نخست‌وزیر آنتونی آلبانیزی نیز در نشست خبری خود با اشاره به حساسیت موضوع، از لزوم بازگشت به مسیر گفتگو و اجتناب از اقدامات نظامی سخن گفت؛ موضعی که بازتابی از سیاست سنتی استرالیا در حمایت از ثبات جهانی، همراه با وفاداری به ائتلاف‌های غربی‌اش است.
اما فارغ از موضع‌گیری‌های دیپلماتیک، آن‌چه بیش از پیش در سیاست داخلی استرالیا دیده می‌شود، نگرانی درباره شهروندان استرالیایی در منطقه است. وزارت خارجه به‌سرعت هشدارهای امنیتی به ایرانیان مقیم، مسافران و نیز افرادی که قصد سفر به منطقه دارند، صادر کرد. سفارت استرالیا در تهران نیز به حال آماده‌باش درآمده و از اتباع خود خواسته در اماکن امن بمانند و از تجمعات دوری کنند.
رسانه‌های استرالیا نیز با پوشش گسترده این واقعه، هم به ابعاد انسانی و امنیتی پرداخته‌اند و هم به پیامدهای اقتصادی آن. سقوط شاخص بورس استرالیا (ASX) و افزایش قیمت نفت، در گزارش‌های مالی رسانه‌ها برجسته شده و نگرانی‌ها از اثرات جهانی درگیری، از جمله در تأمین انرژی، با دقت تحلیل شده است.
از سوی دیگر، برخی تحلیل‌گران در مطبوعات استرالیا به این نکته اشاره دارند که در شرایطی که آمریکا و متحدانش درگیر رقابت‌های ژئوپلیتیکی با چین و روسیه هستند، گسترش بحران در خاورمیانه می‌تواند تمرکز قدرت‌های غربی را چندپاره کند و بر توازن استراتژیک در آسیا-اقیانوسیه نیز اثرگذار باشد؛ منطقه‌ای که برای استرالیا اهمیتی حیاتی دارد.
در مجموع، واکنش استرالیا به حمله اسرائیل به ایران، بر اساس اصول دیرینه سیاست خارجی این کشور – یعنی حمایت از ثبات، تکیه بر نهادهای بین‌المللی، حفاظت از شهروندان، و هم‌زمان همسویی محتاطانه با بلوک غرب – شکل گرفته است. با این حال، با توجه به پیچیدگی و سرعت تحولات، موضع استرالیا ممکن است در روزهای آینده پویاتر و صریح‌تر شود؛ به‌ویژه اگر پای منافع استراتژیک یا انسانی این کشور مستقیماً به میان کشیده شود.