کوروش بزرگ؛ میراثی از شکوه و هویت ایرانی؛ چرا روز کوروش رسمی نیست؟
هفتم آبان‌ماه، در حافظه تاریخی مردم ایران با نام روز کوروش بزرگ شناخته می‌شود؛ روزی که بر اساس اسناد تاریخی، کوروش کبیر بدون جنگ و خون‌ریزی وارد بابل شد و منشور انسانی او، الگویی ماندگار از عدالت، مدارا و احترام به آزادی ملت‌ها شد.
به گزارش رادیونشاط، کوروش دوم، بنیان‌گذار شاهنشاهی هخامنشی، در حدود سال‌های ۵۸۰ تا ۶۰۰ پیش از میلاد در سرزمین پارس چشم به جهان گشود. او فرزند «کمبوجیه اول» و «ماندانا»، نوه پادشاه ماد بود و از همان آغاز، در مسیر اتحاد اقوام ایرانی گام برداشت.
با غلبه بر پادشاهی ماد، کوروش نخستین امپراتوری منسجم ایرانی را پایه گذاشت؛ امپراتوری‌ای که نه بر پایه ترس و جنگ، بلکه بر اساس نظم، قانون و احترام متقابل استوار بود. سیاست‌های او در آزادسازی اقوام، از جمله آزادی یهودیان تبعیدی، موجب شد تا در تاریخ جهان به عنوان پادشاهی عادل و انسان‌گرا شناخته شود.
استوانه گِلی او که امروزه در موزه بریتانیا نگهداری می‌شود، به‌عنوان نخستین منشور حقوق بشر معرفی شده و نشانه‌ای از روح تساهل و خرد ایرانی در قرن ششم پیش از میلاد است.
آرامگاه جاودان در پاسارگاد
آرامگاه کوروش در پاسارگاد، نخستین پایتخت هخامنشی، یکی از کهن‌ترین نمادهای ملی ایران است؛ بنایی ساده و استوار که یادآور فلسفه زندگی اوست: قدرت در کنار فروتنی. این مکان هر ساله در روز هفتم آبان، مقصد هزاران نفر از مردم ایران است که برای ادای احترام به بنیان‌گذار نخستین دولت بزرگ ایرانی به آنجا می‌روند.
چرا روز کوروش در جمهوری اسلامی رسمی نیست؟
با وجود جایگاه بی‌بدیل کوروش در تاریخ ایران و علاقه گسترده مردم به این روز، جمهوری اسلامی ایران هرگز آن را به رسمیت نشناخته است.
این بی‌توجهی نه صرفاً یک سهو اداری، بلکه تصمیمی آگاهانه و مبتنی بر رویکرد ایدئولوژیک حاکمیت نسبت به هویت باستانی ایران است.
در بیش از چهار دهه گذشته، نظام سیاسی ایران همواره تلاش کرده تا هویت ملی پیش از اسلام را در حاشیه قرار دهد و تمرکز اصلی را بر هویت دینی و مذهبی بگذارد. در چنین فضایی، کوروش کبیر — به‌عنوان نماد تساهل، مدارا، خرد و منشور حقوق بشر — به شخصیتی تبدیل شده که با روایت رسمی ایدئولوژی جمهوری اسلامی همخوانی ندارد.
در سال‌های اخیر، هر بار که مردم برای بزرگداشت هفتم آبان به پاسارگاد رفتند، با محدودیت، تهدید و حتی بازداشت روبه‌رو شدند. نیروهای امنیتی مسیرهای منتهی به آرامگاه کوروش را مسدود کردند و مراسم مردمی را «غیرمجاز» خواندند. این برخوردها، در حالی است که مردم تنها برای ادای احترام به یکی از بزرگ‌ترین چهره‌های تاریخ بشری گرد هم می‌آیند؛ نه برای اعتراض یا شعار سیاسی.
منتقدان معتقدند که حاکمیت از محبوبیت بی‌رقیب کوروش در میان مردم بیم دارد — چرا که او نماد ایران مستقل، خردمحور و انسانی است؛ ایرانی که بدون مذهب رسمی یا ایدئولوژی حاکم نیز می‌تواند شکوه و قدرت داشته باشد. به همین دلیل، نام و یاد کوروش در تقویم رسمی جایی ندارد، اما در حافظه جمعی مردم، زنده‌تر از همیشه است.
جایگاه کوروش در حافظه ایرانیان
کوروش کبیر در ذهن و زبان ایرانیان، تنها یک پادشاه نیست؛ نمادی است از خرد، عدالت و میهن‌دوستی.در روزگاری که جهان با چالش‌های اخلاقی و انسانی روبه‌روست، میراث فکری او بار دیگر یادآور این حقیقت است که اقتدار واقعی از عدالت می‌گذرد، نه از سلطه.