بحران در روابط پاکستان و افغانستان؛ با تبادل آتش

در روزهای اخیر، تنشها میان پاکستان و افغانستان به یکی از بحرانیترین سطوح خود در ماههای اخیر رسید.
به گزارش رادیونشاط، درگیریهای مسلحانه، تبادل آتش و حملات هوایی و پهپادی در نقاط مختلف مرزی گزارش شده است و دو طرف یکدیگر را به نقض حریم هوایی و پشتیبانی از گروههای مسلح متهم میکنند.
در تاریخ ۱۰ تا ۱۲ اکتبر ۲۰۲۵، بدنبال اتهام طالبان افغانستان به پاکستان درباره بمباران مناطقی در کابل، درگیریها در مرزها در چندین نقطه شدت گرفت.
براساس گزارشها، طالبان افغانستان اقدام به حمله و تصرف چند پست مرزی پاکستان در استانهای هلمند و کنر کردند.
پاکستان نیز به این اقدامات با شلیک توپخانه، تانک و حملات موشکی و هوایی پاسخ داد.
در یکی از این حملات، پاکستان ادعا کرد که در جریان عملیاتی علیه گروههای مسلح، ۳۰ نفر از اعضای این گروهها کشته شدهاند.
همچنین در منطقه اورکزای پاکستان، نیروهای امنیتی پاکستانی عملیات تهاجمی انجام دادند که طی آن ۱۱ سرباز و ۱۹ عضو گروه تندرو جان خود را از دست دادند.
یکی دیگر از گزارشها حاکی است که طالبان افغانستان در اقدامی تلافیجویانه، شبانه ۱۵ سرباز پاکستانی را هدف قرار داده و آنها را کشتهاند.
طالبان افغانستان همچنین پاکستان را به بمباران هوایی در داخل افغانستان، از جمله در کابل، متهم کردهاند.
در مقابل، پاکستان تأیید یا رد رسمی این اتهامات را انجام نداده، اما هشدار داده است که اگر افغانستان دست به کنترل گروههای مسلح نزند، «اقدامات لازم» را اتخاذ خواهد کرد.
به گفته منابع محلی، درگیریها در دستکم پنج نقطه مرزی رخ داده و تلفاتی در میان نیروهای نظامی گزارش شده است.
پاکستان مدعی است در پاسخ به حملهای که ۹ سرباز و دو افسر پاکستانی را کشته بود، دستکم ۳۰ نفر از اعضای گروههای مسلح را سرنگون کرده است.
طالبان نیز مدعی است که شبانه ۱۵ سرباز پاکستانی را هدف قرار دادهاند و کشتهاند.
گزارشهایی از تصرف چند پست مرزی پاکستان توسط طالبان منتشر شده است (با کشته شدن تعدادی از نیروهای پاکستانی).
همچنین دو مقام ارشد گروه پاکستانی تندرو (TTP) در حملات پهپادی/هواپیمایی پاکستان کشته شدهاند.
خسارات مادی نیز شامل تخریب پستهای مرزی، تجهیزات نظامی و تسلیحات سطحی گزارش شده است.
عوامل زمینهای و چرایی تشدید تنشها
یکی از عوامل اصلی تنشها، ادعای پاکستان مبنی بر اینکه طالبان افغانستان به گروه طالبان پاکستان (TTP) و دیگر گروههای مسلح امکان میدهد از خاک افغانستان علیه خاک پاکستان عملیات انجام دهند، است.
طالبان افغانستان اما این اتهام را رد میکنند و میگویند پاکستان خود در اجرای عملیاتهای تهاجمی دست دارد.
مرز «دورند لاین»
اختلاف مرزی دیرینه میان دو کشور بر سر مرز موسوم به «دورند لاین» نیز یکی از ریشههای اصلی تنش است. افغانستان رسمیت این مرز را قبول ندارد.
تبلیغات، اطلاعات نادرست و بیان اتهامات
رسانهها و مقامات دو کشور متقابلاً هم یکدیگر را متهم میکنند به دروغگویی، تحریک افکار عمومی و عملیات پوششی. این امر تنشها را تشدید کرده است.
در حالی که پاکستان نیروی نظامی گسترده و تجهیزات پیشرفتهتری دارد، طالبان هنوز محدودیتهای لجستیکی و توانایی برای گسترش عملیات بزرگ را دارند. برخی تحلیلگران بر این باورند که طالبان در این درگیریها تلاش میکنند اقتدار خود را نشان دهند و محدود کردن حضور پاکستان را هدف قرار دهند.
طالبان بمباران هوایی کابل را به پاکستان نسبت داده و آن را تجاوز به حاکمیت افغانستان خوانده است.
طالبان اعلام کردهاند که حملات مرزی خود را در پاسخ به «نقضهای مکرر» پاکستان انجام دادهاند.
در برخی بیانیهها طالبان مدعی شدهاند که پس از این تحولات، قصد دارند پاسخ نهایی و «خاتمه انتقامجویی» بدهند.
پاکستان تأکید کرده است که اقدامات نظامیاش علیه گروههای مسلح بر مبنای «اطلاعات دقیق» صورت میگیرد و برای دفاع از امنیت ملی خود ضروری است.
با این حال، پاکستان از تأیید رسمی بمباران هوایی کابل خودداری کرده است.
مقامات پاکستانی خواستار کنترل بیشتر و اقدام طالبان علیه گروههای تندرو شدهاند.