نخست وزیران استرالیا ، از ابتدا تا کنون - نوزدهمین (19) نخست وزیر استرالیا - جان گورتون John Gorton
نوزدهمین (19) نخست وزیر استرالیا -جان گورتون ( John Gorton ) - متولد 1911، وفات2002، دوره تصدی نخست‌وزیری : 10 ژانویه 1968 تا 10 مارس 1971
تهیه‌ی خبر وترجمه : آروین خادم صمیمی
رادیو نشاط استرالیا - تاریخ همیشه در میان مطالبی قرار دارد که خواندن و دانستن آن می‌تواند جذاب و شنیدنی باشد. بر همین اساس همکاران مان در بخش تحریریه رادیو نشاط ، اقدام به معرفی و آشنایی همراه با بیوگرافی نخست وزیران استرالیا از ابتدا تا کنون نموده اند.
استرالیا از سال 1901 تاکنون 30 نخست وزیر را به خود دیده است. که "ادموند بارتون" نخستین و " اسکات موریسون
" آخرین آنها تاکنون (2019) بوده است.
قابل ذکر است که در آگوست سال 2018 حزب لیبرال استرالیا در یک اختلاف درون حزبی ، "مالکوم ترنبول" را از رهبری حزب و نخست وزیری این کشور برکنار کرد و "اسکات موریسون" بعنوان رهبر جدید این حزب انتخاب و بعنوان نخست وزیر استرالیا معرفی شد.
نوزدهمین (19) نخست وزیر استرالیا -جان گورتون ( John Gorton ) - متولد 1911، وفات2002
دوره تصدی نخست‌وزیری : 10 ژانویه 1968 تا 10 مارس 1971
جان گورتون تنها سناتوری است که نخست‌وزیر شد، طبق روال سنتی نخست‌وزیران از مجلس نمایندگان به این سمت می‌رسیدند. گورتون مدت کوتاهی پس از رسیدن به نخست‌وزیری توانست یک کرسی مجلس نمایندگان را بهدست آورد. گورتون به قدرت دولت مرکزی در مقابل مدیریت اقتصادی معتقد بود و همین مسئله باعث می‌شد تا او با روسای لیبرال ایالت‌ها آشنا نباشد. او برای مدت سه سال نخست‌وزیر بود و در سال 1971 با رای عدم اعتماد اعضای حزب مطبوعش برکنار شد. گفتنی‌ست وی نخستین کسی است که به خودش برای ماندن در کابینه رای منفی داد.
John Gorton. National Library of Australia, nla.obj-136265736
جان گِرِی گورتون در نهم سپتامبر 1911 در ملبورن متولد شد و دومین فرزند خانواده بود. پدرش مهاجری انگلیسی بود که در آفریقای جنوبی تجارت می‌کرد و از آفریقای جنوبی به استرالیا مهاجرت کرد. مادرش وقتی جان هفت ساله بود درگذشت. وی ابتدا در مدرسه‌ی هدفورد وابسته به مدرسه گرامر انگلیس و سپس در مدرسه‌ی گرامر جیلانگ و در پایان از دانش‌گاه آکسفورد انگلستان فارغ‌التحصیل شد. پس از اتمام تحصیلاتش در آکسفورد به استرالیا بازگشت تا باغ پدری‌اش در کرانگ ویکتوریا را اداره کند. وی در سال 1935 ازدواج کرد.
در سال 1940 با ثبت‌نام در نیروی هوایی سلطنتی استرالیا به این جرگه پیوست و به‌عنوان خلبان جنگی آموزش دید. او در انگلستان، سنگاپور، داروین و پاپوآ خدمت کرد. وی در حادثه‌ی سقوط هواپیما به‌شدت مجروح و تحت عمل جراحی قرار گرفت و به این ترتیب در پنجم دسامبر 1944 با درجه‌ی ستوانی پرواز از نیروی هوایی خارج شد.
گورتون پس از بازیابی مدیریت ملک خانوادگی‌اش در کرانگ به دولت محلی وارد و از 1946 تا 1952 عضو شهرداری کرانگ‌شایر شد. او ابتدا به حزب کانتری پیوست اما بعدها حزبش به جناح لیبرال تغییر کرد. در ژوئن 1949 در انتخابات مجلس قانون‌گذاری ویکتوریا با اختلاف کمی شکست خورد.
در انتخابات عمومی دسامبر 1949 موفق شد نماینده‌ی ایالت ویکتوریا در مجلس سنا شود و این کرسی را تا چهار انتخابات عمومی بعدی در سال‌های 1951، 1953، 1958 و 1964 حفظ کرد. گوردون در دهم دسامبر 1958 و در دولت ائتلافی حزب‌های لیبرال و کانتری به رهبری رابرت منزیس، وزیر نیروی دریایی شد و این سمت را تا پنج سال تا دسامبر 1963 حفظ کرد. در دهه‌ی شصت او در سمت‌های دیگری نیز خدمت کرد، از جمله‌ی این سمت‌ها می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد: از مارس 1960 تا دسامبر 1963 وزیر کمکی وزیر امور خارجه، فوریه 1962 تا دسامبر 1963 وزیر مسئول سازمان تحقیقات صنعتی و علمی، دسامبر 1963 تا مارس 1964 وزیر داخلی، دسامبر 1963 تا دسامبر 1966 وزیر مسئول فعالیت‌های کشور در حوزه‌ی آموزش و پرورش تحت نظر نخست‌وزیر، دسامبر 1966 تا فوریه 1968 وزیر آموزش و علوم. وی هم‌چنین از شانزدهم اکتبر 1967 تا اول فوریه 1968 رهبر دولت در سنا بود.
پس از ناپدید و غرق شدن احتمالی هارولد هولت در دسامبر 1967، جان مک‌اون، نخست وزیر موقت، تهدید کرد اگر ویلیام مک‌ماهون رهبر حزب لیبرال شود حزب کانتری را از ائتلاف خارج کند. گورتون از این شکاف بالقوه درون حزب لیبرال و کانتری استفاده کرد و در انتخابات برای رهبری حزب اعلام آمادگی کرد. مک‌ماهون برای حفظ وحدت ائتلاف تصمیم گرفت به رقابت رهبری وارد نشود. به این ترتیب گورتون در نهم ژانویه 1968 به‌عنوان رهبر حزب لیبرال و فردای آن روز به‌عنوان نخست‌وزیر انتخاب شد.
او نخستین سناتوری‌ست که نخست‌وزیر شد. گورتون در سی‌ویکم ژانویه از سنا استعفا داد و برای به‌دست‌آوردن کرسی هیگینز به رقابت پرداخت و در بیست‌وچهارم فوریه به‌راحتی پیروز انتخابات میان‌دوره‌ای شد و تا سه انتخابات بعدی در سال‌های 1969، 1972 و 1974 این کرسی را حفظ کرد.
گورتون برای مدت سه سال و تا تاریخ دهم مارس 1971 نخست‌وزیر بود و موفق شد ائتلاف کانتری و لیبرال را در انتخابات عمومی 1969 به پیروزی برساند. اگرچه در این انتخابات ائتلاف هجده کرسی را که عموما متعلق به لیبرال‌ها بود ار دست داد.
دوره‌ی نخست‌وزیری گورتون با افزایش فشارها برای تغییرات اجتماع همراه بود. در ژوئن 1970 کمیسیون قضاوت ملی، اصل "پرداخت یک‌سان برای کار یک‌سان" را در حمایت از حقوق زنان تصویب و مقرر کرد دست‌مزدها در طی سه سال افزایش داده شود. مخالفت‌ها با جنگ در ویتنام منجر به برپایی تظاهرات عمومی عظیمی در هشتم ماه مه سال 1970 شد.
گورتون درپی بلندپروازی‌هایش برای متمرکز کردن، اختلافاتی عمیق با روسای ایالت‌های ویکتوریا و نیوساوت‌ولز، هنری بولت و رابین اسکین از حزب لیبرال و رئیس ایالت کوئینزلند از حزب کانتری، جوانز پیترسون، پیدا کرد. مخالفت او با ایالت‌ها در مورد قانون دولتش در زمینه‌ی حقوق معدنی خارج از ساحل در ماه مه سال 1970، دولت را به دو دستگی کشاند. این اتفاق و خیره‌سری شخصیتی گورتون باعث شد تا مشاجره و نارضایتی عمومی از رهبری حزب لیبرال افزایش پیدا کند.
در تاریخ دهم مارس 1971 درحالی‌که در حزب گروهی به عمل‌کرد او اطمینان داشتند و در حال متقاعد کردن سایرین برای حفظ شرایط بودند، گورتون با رای خودش از رهبری حزب برکنار و مک‌ماهون رهبر حزب لیبرال و نخست‌وزیر شد. گورتون برای معاونت رهبر حزب رقابت کرد و پیروز شد و پس از آن در دولت مک‌ماهون وزیر دفاع شد. ناگفته نماند در اوت 1971 با انتشار سلسله مقالاتی در انتقاد از کابینه و با عنوان "من به روش خودم انجام دادم" گورتون مجبور به استعفا از مقام وزارت شد و چهار روز بعد از معاونت رهبری حزب نیز استعفا داد.
گورتون پس از روی کار آمدن دولت حزب کارگر به رهبری گو ویتلَم در پنجم دسامبر سال 1972 به هیئت مدیره‌ی اپوزیسیون پیوست و به‌عنوان سخن‌گوی لیبرال در حوزه‌ی توسعه، محیط زیست و حفاظت از شهری و منطقه‌ای مشغول به کار شد. وی در طی سال‌های خدمت به‌عنوان عضو اپوزیسیون از اصلاحات قانون سقط جنین و اصلاحات قانون هم‌جنس‌گرایی حمایت کرد.
Demonstrators at a Vietnam moratorium, Melbourne, 1970, Australian War Memorial P00671.003
گورتون در نوامبر 1975 از حزب لیبرال خارج شد و در انتخابات عمومی ماه دسامبر به‌عنوان کاندیدای مستقل سنا به رقابت برای کرسی نواحی شمالی پرداخت که ناموفق بود. او بعد از انتخابات عمومی 1975 از سیاست بازنشسته شد و به زندگی آرامی در کانبرا روی آورد. در جولای سال 1999 دوباره به حزب لیبرال وارد شد و در نوزدهم مه سال 2002 در سیدنی درکذشت.
قوانین مصوب در دوران نخست‌وزیری گورتون:
- قانون حق نشر (کپی‌رایت) در سال 1968 و پیوستن استرالیا به کنوانسیون بین‌المللی قانون حق نشر
- قانون شرکت سهامی توسعه‌ی استرالیا 1970 که سرمایه‌گذاران خارجی را قادر می‌ساخت برای کمک به شرکت‌های استرالیایی وام خود را افزایش دهند
- قانون تبدیل دریانوردی سال 1970، تشکیل یک هیئت مدیره برای نظارت بر معرفی مقیاس و اوزان متریک
- بنگاه توسعه‌ی فیلم‌سازی در استرالیا سال 1970، ارائه‌ی نخستین کمک ملی به صنعت فیلم‌سازی
آرشیو...نخست وزیران استرالیا از ابتدا تا کنون
اولین نخست وزیر استرالیا - ادموند (تونی) بارتون ( Edmund Barton )
دومین نخست وزیر استرالیا - آلفرد دیکین ( Alfred Deakin )
سومین نخست وزیر استرالیا - کریس واتسون ( Chris Watson )
چهارمین نخست وزیر استرالیا - جورج رِید ( George Reid )
پنجمین نخست وزیر استرالیا - اندرو فیشر ( Andrew Fisher )
ششمین نخست وزیر استرالیا - جوزف کوک (Jozef Cook)
هفتمین نخست وزیر استرالیا - بیلی (ویلیام) هیوز (Billy Hughes)
هشتمین نخست وزیر استرالیا - استنلی بروس Stanley Bruce)
نهمین نخست وزیر استرالیا - جیمز اسکالین James Scullin
دهمین نخست وزیر استرالیا - جوزف لایِنس Josef Lyons
یازدهمین نخست وزیر استرالیا - اِرل پِیج Earle Page
دوازدهمین نخست وزیر استرالیا - رابرت منزیس Robert Menzies
سیزدهمین نخست وزیر استرالیا - آرتور فادن Arthur Fadden
چهاردهمین نخست وزیر استرالیا - جان کرتین John Curtin
پانزدهمین نخست وزیر استرالیا - فرانک فورد Frank Forde
شانزدهمین نخست وزیر استرالیا - بن چیفلی Ben Chifley
هفده همین (17) نخست وزیر استرالیا -هارولد هولت Harold Holt
هجدهمین (18) نخست وزیر استرالیا - جان مک‌اِوِن John McEwen
برداشت از
Prime Minister from 10 January 1968 to 10 March 1971