نخست وزیران استرالیا ، از ابتدا تا کنون - بیست ویکمین (21) نخست وزیر استرالیا - گو ویتلم (Gough Withlam)
بیست ویکمین (21) نخست وزیر استرالیا - گو ویتلم (Gough Withlam) - متولد 1916، وفات 2014 ، دوره تصدی نخست‌وزیری : 5 دسامبر 1972 تا 11 نوامبر 1975
تهیه‌ی خبر وترجمه : آروین خادم صمیمی
رادیو نشاط استرالیا - تاریخ همیشه در میان مطالبی قرار دارد که خواندن و دانستن آن می‌تواند جذاب و شنیدنی باشد. بر همین اساس همکاران مان در بخش تحریریه رادیو نشاط ، اقدام به معرفی و آشنایی همراه با بیوگرافی نخست وزیران استرالیا از ابتدا تا کنون نموده اند.
استرالیا از سال 1901 تاکنون 30 نخست وزیر را به خود دیده است. که "ادموند بارتون" نخستین و " اسکات موریسون
" آخرین آنها تاکنون (2019) بوده است.
قابل ذکر است که در آگوست سال 2018 حزب لیبرال استرالیا در یک اختلاف درون حزبی ، "مالکوم ترنبول" را از رهبری حزب و نخست وزیری این کشور برکنار کرد و "اسکات موریسون" بعنوان رهبر جدید این حزب انتخاب و بعنوان نخست وزیر استرالیا معرفی شد. پس از آن در تاریخ 18 می 2019 اسکات موریسون رهبر حزب لیبرال با کسب اکثریت آرا در انتخابات فدرال مجددا" نخست وزیر استرالیا باقی ماند.
گو ویتلم در اواخر سال 1972 روی کار آمد و پس از بیست‌وسه سال حزب کارگر در استرالیا به قدرت رسید. او سیاست‌های حزب کارگر را اصلاح کرد و بر این تصمیم بود تا اصلاحات اجتماعی را وارد زندگی مردم استرالیا کند. او خدمت اجباری سربازی را متوقف کرد و دفاتر ملی جدیدی هم‌چون خدمات بومیان، محیط‌زیست و دفاتر توسعه‌ی شهری و منطقه‌ای را تاسیس کرد. و نیز طرح خدمات سلامت جهانی مدیبنک را معرفی کرد.
اقتصاد اسفناک و اشتباهات سیاسی منجر به این شد که سنا لایحه‌ی بودجه‌ی پیش‌نهادی دولتش را تصویب نکند و در نوامبر 1975 او تنها نخست‌وزیری بود که توسط فرمان‌دار عمومی از مقامش برکنار شد.
گو ویتلم در یازدهم جولای 1916 در منطقه‌ی کیو در شهر ملبورن متولد شد. او نخستین فرزند از دو فرزند هری ویتلم و مارتا مادکس بود. هاری در ملبورن به خدمت در خدمات عمومی کشوری مشغول شد و تا مقام وکیل تاج کشور[1] ارتقا یافت. این خانواده در سال 1918 به سیدنی و در 1928 به کانبرا منتقل شدند.
گو ویتلم در سیدنی در مدارس موبری هاوس و گرامر ناکس تحصیل کرد و سپس در کانبرا در مقطع دبیرستان در مدارس تلوپی پارک و گرامر پسران مشغول به تحصیل شد. سپس به دانش‌گاه سیدنی رفت و در رشته‌های هنر و حقوق فارغ‌التحصیل شد.
در سال 1941 او در نیروی هوایی ارتش سلطنتی استرالیا نام‌نویسی کرد و به‌عنوان هدایت‌گر به خدمت مشغول و در 1945 ستوان پرواز شد. در سال 1947 در دادگاه نیوساوت‌ولز پذیرفته و به‌عنوان وکیل مدافع و در 1962 به‌عنوان مشاور ملکه مشغول‌به‌کار شد. در 1945 او به حزب کارگر پیوست و پنج سال بعد در 1950 تلاشی ناموفق برای کسب کرسی ساوترلند داشت. ویتلم در نوامبر سال 1952 با به‌دست آوردن کرسی وریوا در انتخابات میان‌دوره‌ای به مجلس فدرال راه یافت.
در مارس 1960 معاون رهبر پارلمانی حزب کارگز استرالیا در مجلس فدرال شد و در فوریه 1960 با پیروزی بر آرتور کالوِل رهبر اپوزیسیون شد. ویتلم به‌عنوان رهبر و معاون پارلمانی حزبش با به‌روز و مدرن کردن ساختار حزبش و ادغام رای‌دهندگان آگاه‌تر نقشی اساسی در ایجاد شانس بالاتر برای انتخابات آتی حزبش ایجاد کرد. وی هم‍چنین کمک کرد تا تصویر نفوذ کمونیست و اعضای رسمی بی‌مسئولیت پارلمان را تغییر دهد. او توانست حزبش را متقاعد کند تا لایحه‌ی حمایت مالی دولت از مدارس غیرانتفاعی را بپذیرند و به این ترتیب حمایت‌های بسیاری را برای حزبش جلب کرد.
ویتلم در پنجم دسامبر 1972 و با پیروزی حزب کارگر استرالیا در انتخابات عمومی نخست‌وزیر شد. با شعار انتخاباتی "وقت آن رسیده" و پس از بیست‌وسه سال که ائتلاف حزب لیبرال و کانتری قدرت را در دست داشتند، حزب کارگر به قدرت رسید و به رای‌دهندگان قول اصلاحاتی بلندپروازانه داده شد. این قول شامل توقف سریع مشارکت استرالیا در جنگ ویتنام، توقف خدمت سربازی اجباری، به رسمیت شناختن دیپلماتیک چین، استقلال استرالیا از پاپوآ گینه‌نو، تحصیلات دانشگاهی مجانی، طرح سلامت ملی، برنامه‌ی تمرکز زدائی از مراکز شهری بود.
Gough Whitlam, 1974. National Archives of Australia: A8746, KN12/11/74/28.
ویتلم در زمان قدرت به‌سرعت اصلاحات را عملی کرد:
سال 1972: پایان خدمت وظیفه اجباری
سال 1973: ایجاد شرکت‌ها و بنگاه‌های کشوری جدید ازجمله سازمان خدمات بومیان، وزارت دفاع (شامل نیروهای هوایی و زمینی و دریایی)، توسعه‌ی منطقه‌ای، شهری و محیط‌زیست. کمیسسون حقوق ارضی بومیان، ایجاد سمت مشاور حقوق بانوان در دولت، انستیتو جرم‌شناسی، کمیسیون اصلاح قانون، کمیسیون مدارس و کمیسیون خدمان اجتماعی
سال 1974:کمیسیون تامین مالی ارضی بومیان، اداره‌ی کمک‌های قانونی استرالیا و طرح آموزش و استخدام ملی
سال 1975: کمیسیون میراث استرالیا، خدمات حیات وحش و پارک‌های ملی استرالیا، کمیسیون پست استرالیا، کمیسیون مخابرات استرالیا، مامور عالی‌رتبه‌ی دولت در خدمات اجتماعی، لایحه‌ی قانون خانواده (در این لایحه قانون طلاق بازبینی و دادگاه خانواده در سال 1976 تاسیس شد)، طرح سلامت مِدیبنک
با علاقه‌ی شدیدی که ویتلم به خدمات بین‌المللی داشت او بیش از هر نخست‌وزیر یا رهبر اپوزیسیون دیگری سفر کرد و در تورهای بسیار خود از بیش‌تر کشورهای اروپا، آسیا، خاورمیانه، اقیانوس آرام و آمریکای شمالی دیدن کرد.
در سال 1975 اپوزیسیون حزب لیبرال ملی، پس از یک سری اختلافات پیش آمده میان وزرای حزب کارگر و آشکار شدن تلاش دولت برای به‌دست‌آوردن وام‌های خارجی با روش‌های غیرمتعارف، از تصویب قوانین بودجه دولت در مجلس سنا امتناع کرد به این امید که دولت مجبور به برگزاری انتخابات شود. از ماه اکتبر تا نوامبر سال 1975، قطع تامین مالی دولت به طور موثر، منجر به انتقادات شدید از قانون اساسی شد.
انتقادات در یازدهم نوامبر به اوج خود رسید و فرمان‌دار عمومی جان کر، ویتلم را از مقامش عزل کرد و رهبر حزب لیبرال مالکوم فریزر را مامور کرد دولت تشکیل دهد تا اینکه امکان برگزاری انتخابات فراهم شود و پارلمان را منحل کرد. در تاریخ استرالیا ویتلم تنها نخست‌وزیری است که با در اختیار داشتن قدرت در خانه‌ی نمایندگان از مقامش عزل شده است.
با برگزاری انتخابات در سیزدهم دسامبر سال 1975، مالکوم فریزر رهبر ائتلاف حزب لیبرال و ملی با به‌دست آوردن پنجاه‌وشش درصد کل آرا حزب کارگر را شکست داد و صدوبیست‌وهفت کرسی خانه‌ی نمایندگان و سی‌وپنج کرسی از شصت‌وچهار کرسی سنا را به‌دست آورد.
ویتام در سال 1977 از رهبری حزب و در جولای 1978 از عضویت در سنا استعفا داد. در سال 1978 در دانش‌گاه ملی استرالیا به خدمت مشغول شد و پیس از آن به عنوان پروفسور به دانش‌گاه‌های هاروارد و ادلاید رفت. وی در سال 1979 کتابی با عنوان "حقیقت وقایع" به چاپ رساند و در آن به بررسی عوامل ناکامی دولتش پرداخت. در سال 1983 و در زمان دولت حزب کارگرر به رهبری باب هاوک وی نماینده‌ی استرالیا در یونسکو شد و در زمان بازنشستگی به برگزاری نشست‌ها و ارائه نقطه نظراتش در حوزه مسائل سیاسی و اساسی پرداخت. وی در بیست‌ویکم اکتبر 2014 در سیدنی درگذشت.
آرشیو...نخست وزیران استرالیا از ابتدا تا کنون
اولین نخست وزیر استرالیا - ادموند (تونی) بارتون ( Edmund Barton )
دومین نخست وزیر استرالیا - آلفرد دیکین ( Alfred Deakin )
سومین نخست وزیر استرالیا - کریس واتسون ( Chris Watson )
چهارمین نخست وزیر استرالیا - جورج رِید ( George Reid )
پنجمین نخست وزیر استرالیا - اندرو فیشر ( Andrew Fisher )
ششمین نخست وزیر استرالیا - جوزف کوک (Jozef Cook)
هفتمین نخست وزیر استرالیا - بیلی (ویلیام) هیوز (Billy Hughes)
هشتمین نخست وزیر استرالیا - استنلی بروس Stanley Bruce)
نهمین نخست وزیر استرالیا - جیمز اسکالین James Scullin
دهمین نخست وزیر استرالیا - جوزف لایِنس Josef Lyons
یازدهمین نخست وزیر استرالیا - اِرل پِیج Earle Page
دوازدهمین نخست وزیر استرالیا - رابرت منزیس Robert Menzies
سیزدهمین نخست وزیر استرالیا - آرتور فادن Arthur Fadden
چهاردهمین نخست وزیر استرالیا - جان کرتین John Curtin
پانزدهمین نخست وزیر استرالیا - فرانک فورد Frank Forde
شانزدهمین نخست وزیر استرالیا - بن چیفلی Ben Chifley
هفده همین (17) نخست وزیر استرالیا -هارولد هولت Harold Holt
هجدهمین (18) نخست وزیر استرالیا - جان مک‌اِوِن John McEwen
نوزدهمین (19) نخست وزیر استرالیا - جان گورتون John Gorton
بیستمین (20) نخست وزیر استرالیا - بیلی مک‌ماهون Billy MacMahon
برداشت از:
Prime Minister from 5 December 1972 to 11 November 1975
[1] AGS: Australian Government Solicitor سازمان وکلای استرالیا در ابتدا اداره‌ی وکلای تاج (Crown Solicitor’s Office) نامیده می‌‌شد و در سال 1903 تاسیس شده بود.